Wat als alles om je heen zwart is? Pik en pikzwart. Je de wereld niet meer ziet, maar ruikt, hoort en voelt? Ineke is al achttien jaar blind. ,,Een rondje door de supermarkt is voor mij een heel andere ervaring dan voor jou.’’
In het donker wacht ze me op. Terwijl mijn ogen moeten wennen aan de duistere omgeving, schuifel ik op Ineke’s stem af. In mijn rechterhand een blindenstok, mijn linkerhand op de muur. Ik hoor haar wel, maar zie haar niet.
Net zoals ze mij niet ziet. Ineke werkt bij het MuZIEum in Nijmegen. Hier geeft ze, samen met andere blinde en slechtziende collega’s, rondleidingen aan schoolklassen, toeristen en mensen uit het bedrijfsleven. Met de donkerbeleving worden de meest gebruikelijke situaties nagebootst. Onwennig wandel ik richting Karel Keizerplein. Ik hoor auto’s toeteren, druk op de knop voor het stoplicht en ruik iemand voorbij komen met koffie. Het grote verschil met een uur geleden, toen ik er echt liep: ik zie geen hand voor ogen.
Als ze op 44-jarige leeftijd valt tijdens een potje tennissen, wordt Ineke aan haar voet geopereerd. Tijdens de operatie komt er vocht bij haar hersenen. Eenmaal uit de narcose, kan ze niks meer zien. Binnen 24 uur is alles anders. ,,Ik zeg altijd: geniet van alles wat je om je heen ziet. Het kan in één klap voorbij zijn.’’
Samen met Ineke zijn er nog 320.000 mensen in ons land blind of slechtziend. ,,Voor ons is niks zo vanzelfsprekend als het lijkt’’, zegt Ineke. Even de was doen gaat anders dan achttien jaar geleden. Of het opladen van mijn ov-chipkaart. Dat wordt met een touchscreen simpelweg een onmogelijke opgave. Gelukkig kan ik mijn saldo automatisch bijstorten.’’
In Ineke’s huis heeft alles een vaste plek. ,,En daar moet iedereen zich aan houden’’, lacht ze. ,,Anders ben ik mijn oriëntatie kwijt. Gelukkig heb ik een heel goed richtingsgevoel. Ken ik de meeste afstanden uit mijn hoofd. Maar oh wee als het kruispunt wordt afgezet. Dan weet ik me geen raad meer. Want hoe kom ik er op eigen houtje achter waar ik wel kan oversteken? Het is fijn dat er dan mensen zijn die me kunnen helpen.’’
Natuurlijk. Alles gaat lastiger. ,,Maar je moet gewoon doen’’, verzekert Ineke. Creatief zijn. Mijn wasmand bestaat uit drie linnen zakken. Met elk een ander figuurtje. Een zon voor de fijne was, een ster voor de witte en een maan voor de bonte. Dankzij siliconen knopjes weet ik welk wasprogramma ik aanzet.’’
,,Boodschappen doe ik bij de Albert Heijn. Meestal red ik me prima. Weet ik de muesli te vinden en ruik ik de prei. Fijngesneden groenten vind ik het handigst. Dan snijd ik mezelf niet meer in de vingers. Een pakje rooibosthee uitkiezen wordt daarentegen een stuk lastiger. Want hoe onderscheid ik die van andere smaken? Ach, niet alles valt te ondervangen.’’
Tijdens de donkerbeleving worden de kleine trucjes die Ineke zichzelf heeft aangeleerd, langzaam maar zeker duidelijk. ,,Ga je pinnen, dan voel je op de 5 een puntje. Betaal je liever contant, dan zitten er aan de zijkant van elk muntstuk andere ribbeltjes. Allemaal voor ons hè’’, grapt ze.
Het valt op hoe optimistisch Ineke eigenlijk is. ,,Ach ja, ik kan wel bij de pakken neerzitten, maar daar schiet ik niks mee op. Dankzij zo’n slim apparaatje dat de post voorleest, kan ik zelfs mijn eigen administratie doen. Lukt het niet, dan schakel ik hulp van anderen in.’’
Wie ze het meest vertrouwt, is blindengeleidehond Lex . De golden retriever is getraind om Ineke bij de meest complexe dingen in het dagelijkse leven te helpen. Oversteken, de avondvierdaagse wandelen. ,,Zelfs het vinden van de kortste rij voor de kassa lukt hem probleemloos.’’
Heel soms stuit ze op onbegrip. ,,Laatst nog, bij de kaasboer. Daar mocht Lex niet naar binnen. Mevrouw wilde geen honden in haar zaak. Of die taxichauffeur, die wilde dat ik Lex achterliet. Wat denk je zelf? Nee, doe mij dan maar de Albert Heijn. Toen een klant niet toestond dat ik met Lex naar binnenliep, werd juist hij vriendelijk verzocht naar buiten te gaan.’’
Ook eens ervaren hoe het is om niet te kunnen zien? Plan een donkerbeleving in het MuZIEum. Absoluut de moeite waard.
Dit is een artikel van Concept7
